Współczesne przestrzenie biurowe przechodzą prawdziwą rewolucję – z tradycyjnych, energochłonnych obiektów w nowoczesne, zrównoważone środowiska pracy. O tym, czy zrównoważone budownictwo biurowe jest chwilowym trendem, czy raczej nieuchronną koniecznością, rozmawiamy z ekspertami branży nieruchomości komercyjnych: Markiem Ciunowiczem, SIOR, założycielem Corees Polska, Jarosławem Prawickim, Head of Office Leasing, AFI, oraz Henrykiem Bilskim, Leasing Director, Strabag Real Estate.
Jeszcze kilka lat temu ekologiczne biura były postrzegane jako luksus lub marketingowy chwyt. Czy coś się w tym względzie zmieniło?
Jarosław Prawicki: Obserwujemy zmianę podejścia do zrównoważonych biur. Nie są one już traktowane jako ciekawostka, lecz wręcz jako konieczność i źródło realnych korzyści dla firmy. Kluczową kwestią jest energooszczędność, która przekłada się na zmniejszenie kosztów operacyjnych. Ponadto wiele firm postrzega inwestowanie w ekologiczne rozwiązania jako sposób na realizację globalnych celów związanych z redukcją śladu węglowego oraz neutralnością klimatyczną.
Henryk Bilski: To prawda, coraz więcej przedsiębiorstw zwraca uwagę na wpływ swojej działalności na środowisko i nieustannie poszukuje sposobów na ograniczenie tego oddziaływania. Jednym z nich jest właśnie wybór odpowiedniej siedziby firmy. Dla takich organizacji istotne jest, by budynek, w którym mieści się biuro, posiadał certyfikat ekologiczny BREEAM czy LEED, oraz cechował się rzeczywistą efektywnością energetyczną, rozumianą nie tylko w kontekście wykorzystania odnawialnych źródeł energii, ale również doboru materiałów budowlanych – także tych pochodzących z recyklingu. Równie ważny jest sposób późniejszego użytkowania obiektu. Na tym etapie w zminimalizowaniu naszego wpływu na środowisko pomoże m.in. optymalizacja systemu zarządzania odpadami.
Czy dążenie do ograniczenia kosztów to główna motywacja firm wybierających ekologiczne rozwiązania w przestrzeni biurowej?
Marek Ciunowicz: Oszczędności finansowe bez wątpienia odgrywają pierwszorzędną rolę. Ekologiczne rozwiązania, takie jak energooszczędne oświetlenie czy systemy zarządzania energią, mogą pomóc znacznie obniżyć koszty operacyjne, co przekłada się na długoterminowe oszczędności. Kolejną motywacją jest rosnąca odpowiedzialność społeczna. Wzrost świadomości ekologicznej wśród konsumentów oraz pracowników sprawia, że firmy coraz częściej stawiają na odpowiedzialne i zrównoważone rozwiązania. To bardzo ważne z punktu widzenia dbałości o dobry wizerunek. Nie bez znaczenia jest presja regulacyjna. Wprowadzane przez UE przepisy dotyczące ochrony środowiska zmuszają firmy do dostosowywania się do nowych norm i standardów.
Jakie konkretnie zrównoważone praktyki są najczęściej wdrażane w biurowcach? Panele fotowoltaiczne? Pompy ciepła?
Jarosław Prawicki: Oczywiście, odnawialne źródła energii są dziś standardem w nowych obiektach. Ważne jest jednak nie tylko pochodzenie energii, ale również sposób jej wykorzystania. Dlatego normą stają się audyty energetyczne. Pozwalają one na wyeliminowanie sytuacji, w których energia jest marnowana, na dostosowanie automatyki budynkowej do specyfiki pracy najemców, a ponadto wskazują, gdzie warto zastosować bardziej energooszczędne urządzenia. Coraz większą wagę przykłada się również do edukowania najemców w zakresie dobrych praktyk i wspierania ich we wdrażaniu bardziej zrównoważonych rozwiązań.
A zatem zrównoważone obiekty są bardziej atrakcyjne dla najemców.
Marek Ciunowicz: Zdecydowanie! Obserwujemy systematyczny wzrost zainteresowania przestrzeniami biurowymi, które wychodzą naprzeciw wymaganiom zrównoważonego rozwoju. Ekologiczne rozwiązania, takie jak energooszczędne systemy oświetleniowe czy instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii, są szczególnie atrakcyjne dla najemców. Międzynarodowe korporacje chętnie wybierają budynki klasy A, wyposażone w inteligentne, energooszczędne rozwiązania. Nie tylko przynoszą one wspomniane wcześniej oszczędności, korzyści wizerunkowe i zgodność z regulacjami, ale również są ważnym aspektem strategii ESG takich firm.
A co z certyfikatami ekologicznymi? Czy one też są ważne dla waszych klientów?
Marek Ciunowicz: Zauważamy wzrost zainteresowania biurami z certyfikatami ekologicznymi. Firmy zwykle zwracają uwagę na wyższą wartość rynkową inwestycji posiadających certyfikaty, takie jak LEED czy BREEAM. Jest to aspekt przyciągający inwestorów myślących o zyskach w perspektywie długoterminowej. Klienci postrzegają ekologiczne biura jako bardziej stabilne i przyszłościowe, co wpływa na ich decyzje dotyczące lokalizacji i długości umowy najmu. Wzrost zainteresowania biurami z certyfikatami ekologicznymi odzwierciedla zmiany nie tylko w podejściu do zrównoważonego rozwoju, ale także w strategii naszych klientów, którzy pragną być liderami w swoich branżach. Firmy chcą być postrzegane jako organizacje odpowiedzialne ekologicznie, dbające o planetę i dobrostan pracowników, a pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa przyciąga zarówno klientów, jak i utalentowanych pracowników.
Jakie ekologiczne rozwiązania udało się wdrożyć w Państwa biurach?
Henryk Bilski: W biurowcu Astoria Premium Office zastosowaliśmy stropy termoaktywne, wdrożyliśmy system DALI do sterowania oświetleniem LED, technologie oszczędzające wodę oraz zamontowaliśmy mechaniczne żaluzje zewnętrzne. W powstającym obecnie warszawskim kompleksie Upper One stosujemy szeroki wachlarz rozwiązań – od geotermii, poprzez jonizację powietrza i nawilżacze adiabatyczne, po free cooling, czyli wykorzystanie naturalnych źródeł chłodu.
Jarosław Prawicki: Zrównoważone rozwiązania są też ważnym aspektem modernizacji już istniejących obiektów. Zachęcam do przyjrzenia się takim inwestycjom jak V. Offices – który ma najwyższy w Polsce wynik certyfikacji BREEAM lub Office House na Towarowej?. Każda z nich zawiera szereg modelowych, proekologicznych rozwiązań, potwierdzonych audytem. Modernizujemy automatykę budynkową, inwestujemy w substancję budynku, np. stosując na elewacjach folie poprawiające parametry termiczne, instalujemy energooszczędne urządzenia i wyposażenie o niskim śladzie węglowym. Ograniczamy zużycie energii dzięki czujkom ruchu i zmierzchu oraz wymianie tradycyjnego oświetlenia na LED-owe. Wszystko po to, aby transformacja ekologiczna przekładała się na konkretną oszczędność. Chcemy pokazać najemcom, że zrównoważone biuro wszystkim się opłaca. Wierzę, że nic tak nie zachęci do zielonej transformacji, jak obniżenie kosztów działania biura i możliwość zaraportowania znacznie mniejszego śladu węglowego wynikającego z jego użytkowania.
Henryk Bilski: Warto podkreślić, że zrównoważone rozwiązania często łączą się z działaniami na rzecz dobrostanu pracowników oraz społecznej odpowiedzialności firm. W naszych projektach kładziemy na to duży nacisk, wdrażamy szeroki wachlarz rozwiązań, takich jak systemy kontroli jakości powietrza i zarządzania nią, nowoczesne systemy wentylacji oraz nawilżacze adiabatyczne. W projektach Plaza Nova i Upper One nie tylko spełniamy, ale nawet przekraczamy przyjęte normy dotyczące wymiany powietrza. Poprawie środowiska pracy sprzyjają też stosowane przez nas filtry HEPA, a wkrótce będą to także systemy jonizacji powietrza, które podnoszą jakość środowiska pracy oraz pomagają w utrzymaniu zdrowia pracowników. Planujemy wprowadzenie ich jako standardu we wszystkich naszych inwestycjach. W przestrzeniach pracy nie zapominamy o budowaniu relacji i odpoczynku. Przykładowo wwarszawskim kompleksie Upper One przewidzieliśmy amfiteatr, zaplecze dla rowerzystów, stacje do ładowania samochodów i hulajnóg elektrycznych. W kompleksie Plaza Nova w Krakowie, położonym nad stawem Dąbskim, postawiliśmy na unikalny klimat sprzyjający relaksowi na świeżym powietrzu. Obiekt będzie wyposażony w wielofunkcyjne zaplecze sportowe, obejmujące m.in. boisko do koszykówki i pole do gry w bule, jak również w infrastrukturę dla rowerzystów, łącznie ze stacjami naprawy sprzętu. Nie zapomnimy też o użytkownikach pojazdów elektrycznych.
Jakie są przewidywania dotyczące przyszłości zrównoważonych biur?
Marek Ciunowicz: Sądzę, że wraz z zaostrzaniem norm dotyczących zrównoważonego budownictwa nowe biura będą musiały spełniać coraz wyższe wymagania dotyczące efektywności energetycznej i ochrony środowiska. Sprzyjać temu będzie ciągły postęp technologiczny w obszarze zrównoważonych rozwiązań. Możemy się spodziewać, że z czasem pojawią się kolejne innowacje w dziedzinie technologii odnawialnych źródeł energii i inteligentnych systemów zarządzania budynkami, które ułatwią implementację zrównoważonych rozwiązań. Przygotowujemy się na przyszłość, w której odpowiedzialny rozwój jest nie tylko opcją, a standardem w branży nieruchomości komercyjnych.
Henryk Bilski: Trudno się z tym nie zgodzić! Segment zrównoważonych biur dopiero zaczyna się rozwijać, a jego przyszłość zapowiada się niezwykle obiecująco. Jak wspomnieliśmy – zrównoważone biura to nie jest chwilowy trend. Zdrowe i bezpieczne środowisko pracy staje się integralną częścią biznesów, które są świadome swojego wpływu na otoczenie i szukają sposobów, by zmniejszyć ślad węglowy. Coraz większa wiedza ekologiczna najemców, wdrażanie innowacji technologicznych, czy też rosnące oczekiwania pracowników będą napędzać rozwój tego obszaru. Zdrowe i zrównoważone środowisko pracy stanie się standardem w biznesie.
