Specyfika pracy systemów klimatyzacji, ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, zwłaszcza w starszych, kilkudziesięcioletnich instalacjach, często stanowi pożywkę dla rozwoju bakterii Legionella. Jak ustrzec się przed groźną chorobą? Odpowiedzi należy szukać zarówno w przewodach, jak i w ich izolacji.
Bakterii Legionella, która swoją nazwę zawdzięcza tzw. chorobie legionistów, nie należy lekceważyć. Według szacunków WHO, liczba jej ofiar śmiertelnych każdego roku sięga nawet 100 tysięcy osób. Do zakażenia najczęściej dochodzi wskutek wdychania rozpylonych w powietrzu kropel zanieczyszczonej wody. Zawieszone w powietrzu bakterie mogą wniknąć do organizmu drogą oddechową, na przykład podczas prysznica lub kąpieli w wannie
Przyjmuje się, że flora bakteryjna wzrasta najszybciej w środowisku wilgotnym, w temperaturze ok. 38-42°C, w obecności kamienia kotłowego i rdzy, przy słabym przepływie w zbiorniku lub rurach. Szczególnie podatne na namnażanie drobnoustroju są więc instalacje transportujące ciepłą wodę.
Jak uniknąć obecności bakterii Legionella w instalacji wodnej?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, dopuszczalna zawartość mikroorganizmów w wodzie w budynkach zamieszkania zbiorowego wynosi 100 jednostek tworzących kolonie w 100 ml wody.
Jeśli woda w instalacji przekracza dozwolone normy, niezbędna staje się interwencja w postaci szeregu metod dezynfekcji chemicznej i termicznej skażonej instalacji. Pewnym rozwiązaniem wydaje się podgrzanie wody w systemie do temperatury 60°C, w której bakteria Legionelli ginie. Jest jednak kilka „ale”.
Po pierwsze, nie każda instalacja wodna jest zdolna przejść taką „kurację” bez szwanku. Jeśli mamy do czynienia z kilkudziesięcioletnim budynkiem, jego rury prawdopodobnie wykonane zostały z ocynkowanej stali. W wyniku działania wysokiej temperatury, ochronna warstwa cynku zanika, pozostawiając we wnętrzu podatną na korozją stal. Jej przerdzewienie będzie zatem kwestią czasu. Z kolei jeśli mamy do czynienia z rurociągami z tworzywa sztucznego, musimy upewnić się na przykład, że ich wykonanie i stan będzie w stanie skompensować wydłużenie na skutek wysokiej temperatury.
Jak zapobiec rozwojowi bakterii Legionella?
Stara prawda mówi: lepiej zapobiegać, niż leczyć. Co prawda zawarte w Warunkach Technicznych zalecenia dotyczące zapobiegania bakteriom Legionella w instalacji wodnej mówią, że instalacja ciepłej wody powinna zapewnić uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C, nie zawsze jest to możliwe. Dlaczego? Z prostego powodu – nie uwzględniono odpowiedniej izolacji rurociągów.
– Podstawową rolą izolacji termicznej jest utrzymanie odpowiedniej temperatury transportowanego medium – wyjaśnia Paweł Stankiewicz, ekspert firmy Paroc Polska. – Odpowiednio dobrane otuliny, takie jak np. PAROC Hvac Section AluCoat T lub PAROC Hvac Combi AluCoat T, nie tylko pozwalają zmniejszyć straty ciepła, ograniczając ryzyko namnażania się bakterii w systemach grzewczych, lecz także chronią przed niekontrolowanymi zyskami ciepła z otoczenia, nie dopuszczając do korozji biologicznej w instalacjach niskotemperaturowych – dodaje.
Dobór właściwych parametrów izolacji ułatwiają dostępne na rynku programy obliczeniowe, oferowane niekiedy bezpłatnie przez samym producentów rozwiązań izolacyjnych. Jednym z takich programów jest PAROC Calculus.
– Narzędzie pozwala m.in. określić wielkość strat ciepła z układu, temperaturę powierzchni, spadek temperatury czy punkt rosy w rurach grzewczych i kanałach wentylacyjnych – wymienia Paweł Stankiewicz. – W kalkulacjach można wziąć pod uwagę takie kwestie, jak m.in. rodzaj izolowanej powierzchni, jej wymiary oraz materiał, z którego jest wykonana, a także czynniki środowiskowe – temperaturę zewnętrzną czy wilgotność względną – podsumowuje.
Kompleksowe działanie
Poprawnie dobrana izolacja termiczna, zastosowanie odpornych na korozję biologiczną i wysokie temperatury rurociągów, odpowiednie oddzielenie przewodów wody zimnej od wody ciepłej, stosowanie systemu cyrkulacji CWU, unikanie ”martwych odgałęzień, w których mogą tworzyć się zastoiska wody, regularne czyszczenie filtrów siatkowych przed wodomierzami – to najważniejsze kroki, jakie należy podjąć, aby ograniczyć do minimum ryzyko rozwoju bakterii Legionella, a co za tym idzie – groźnych chorób układu oddechowego.
W myśl zasady: lepiej zapobiegać, niż leczyć.
