Czy inwestor powinien weryfikować prawidłowość działania organów administracji w toku postępowania prowadzącego do wydania decyzji?
Tak!
Współdziałanie z organami prowadzącymi postępowanie na każdym etapie sprawy i weryfikacja czynności, które podejmują, jest niezbędne w celu zminimalizowania ryzyka uchylenia decyzji. Jak pokazuje praktyka, decyzje są często uchylane z powodów wyłącznie formalnych. Przykładem może być sprawa, w której zaskarżono decyzję organu II instancji, utrzymującą w mocy PnB. Decyzja wydana przez organ II instancji jest ostateczna i pozwalała na rozpoczęcie budowy – tak też się stało. Skarżąca zarzuciła w skardze szereg uchybień natury merytorycznej – podniesiona została kwestia nasłoneczniania, naruszenia przepisów p.poż. i rozporządzenia technicznego. Kwestia ustalenia kręgu stron nie była ani przedmiotem odwołania, ani również skargi do WSA. Inwestor, jak również organ II instancji odnieśli się do każdego z zarzutów i wyczerpująco wyjaśnili, dlaczego PnB jest prawidłowe. WSA uchylił jednak PnB, nie odnosząc się do ani jednego z zarzutów podniesionych przez skarżącą. Powodem takiego orzeczenia był brak prawidłowego ustalenia kręgu stron postępowania. WSA stwierdził, że z akt sprawy nie wynika, czy przy ustalaniu kręgu stron postępowania wzięto pod uwagę nową definicję strony postępowania w sprawach PnB (nie odniesiono się do kwestii obszaru oddziaływania obiektu i wpływu tego oddziaływania na ograniczenia w zabudowie). Sąd podniósł, że z uwagi na ten aspekt nie można jednoznacznie stwierdzić czy skarżącej przysługuje status strony postępowania. Jakie były konsekwencje takiego stanu sprawy dla inwestora? Konieczność wstrzymania budowy.
Prawdą jest, że obecne przepisy dopuszczają rozpoczęcie budowy na podstawie nieostatecznego PnB, jednak decyzja taka musi być wykonalna w rozumieniu art. 130 KPA, co w stanie faktycznym sprawy nie miało miejsca. W tym przedmiocie wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 20 kwietnia 2023 roku, II OSK 1354/20, jak również w postanowieniu z dnia 4 grudnia 2024 roku, II OSK 2561/24. Brak wykazania przez organy, w jaki sposób ustaliły krąg stron postępowania, doprowadził do tego, że PnB stało się nieostateczne tylko z tego powodu, że nie jest wiadomym czy skarżąca w ogóle mogła uczestniczyć w postępowaniu odwoławczym. WSA nie przystąpił do badania zarzutów merytorycznych, tak więc sprawa zapewne znowu wróci do sądu.
Jak zapobiec takiej sytuacji?
-dbałością o prawidłowe ustalenie stron postępowania;
-stałym nadzorem prawnym już od początku procesu inwestycyjnego;
-analizą potencjalnych zagrożeń – warto z wyprzedzeniem zidentyfikować ryzyka związane z oddziaływaniem inwestycji na sąsiednie nieruchomości i odpowiednio dostosować projekt bądź podjąć starania w celu podpisania stosownych porozumień dobrosąsiedzkich.
